4 marca 2007 roku obywatele Estonii wybrali Riigikogu XI kadencji.
System wyborczy
W wyborach mogą uczestniczyć zarówno partie polityczne, jak i kandydaci niezależni. Partia może wystawić kandydatów w 12 okręgach wyborczych, na które podzielona jest Estonia. Oprócz tego partia wystawia listę krajową, w której uwzględnieni są wszyscy kandydaci wystawieni w okręgach1.
Wynik wyborów określa się przede wszystkim na poziomie okręgów wyborczych, gdzie rozdzielane są mandaty indywidualne i okręgowe. Później natomiast następuje rozdzielenie ogólnokrajowych mandatów kompensacyjnych. Wszystkich mandatów jest 101, które rozdzielone są na 12 okręgów2.
Podział mandatów indywidualnych
Odział mandatów rozpoczyna się od ustalenia tzw. liczby prostej dla każdego okręgu. Polega to na tym, że w okręgu wyborczym, liczbę głosujących dzieli się na liczbę przyznanych temu okręgowi mandatów, w wyniku czego otrzymana zostaje tzw. liczba prosta.
Na przykład: W okręgu A mamy 100000 wyborców. Liczba mandatów przyznanych okręgowi A wynosi 5. A zatem 10000/5 = 2000. 2000 głosów będzie zatem liczbą prostą dla tego okręgu.
A zatem wybranym zostanie ten kandydat, który otrzyma liczbą głosów co najmniej równą liczbie prostej.
W przypadku okręgu A będzie to osoba, która uzyskała co najmniej 2000 głosów3.
Podział mandatów okręgowych
Próg wyborczy dla partii w Estonii wynosi 5%, a zatem tylko te partie, które uzyskały co najmniej 5% głosów w skali okręgu uczestniczą w podziale mandatów w okręgach4.
Podział mandatów dokonywany jest w następujący sposób: liczbę głosów oddanych na kandydatów jednej partii w danym okręgu sumuje się. Uzyskaną w ten sposób sumę porównuje się z liczbą prostą. Partia otrzymuje tyle mandatów, na ile razy suma głosów na wszystkich kandydatów przewyższa liczbę prostą. (Formuła: liczba głosów oddanych na daną partię w danym okręgu / liczbą prosta = liczba mandatów okręgowych dla danej partii).
Jeżeli partia w danym okręgu otrzymała już mandaty indywidualne, to ich liczba zostaje odjęta od liczby mandatów okręgowych5. Listę kandydatów do podziału mandatów tworzy się szeregując kandydatów danej partii według liczby zdobytych głosów w danym okręgu. Wybranymi zostają ci, którzy uzyskali najwięcej głosów, jednakże ich suma musi przekroczyć 10% liczby prostej6.
Podział mandatów kompensacyjnych w skali kraju
Po podziale mandatów w okręgach pozostałe nieobsadzone mandaty dzielone są w skali kraju z zastosowaniem zmodyfikowanego systemu dHonta7. Uczestniczą w nim tylko te partie, które przekroczyły 5% próg wyborczy w skali kraju8.
Mandaty kompensacyjne dzielone są na podstawie listy krajowej kandydatów danej partii. Jako pierwszy mandat otrzymuje kandydat będący na czele danej listy, pod warunkiem, że liczba oddanych na niego głosów w okręgu jest wyższa niż 5% liczby prostej dla tego okręgu. W podziale mandatów z listy krajowej nie uwzględnia się tych kandydatów, którzy otrzymali mandat wcześniej na podstawie podziału indywidualnego lub okręgowego9.
Wyniki
Wybory wygrała Partia Reform premiera Andrusa Ansipa osiągając 27,8% głosów. Drugie miejsce zajęła koalicyjna Partia Centrum z wynikiem 26,1%. Trzecia z partii dotychczasowej koalicji – Związek Ludowy – stracił niemal połowę dotychczasowego poparcia zdobywając zaledwie 7.1% głosów10.
Największym przegranym okazała się jednak unia partii ProPatria i ResPublica – otrzymała 17,9% i 19 miejsc w Riigikogu (straciła 16 miejsc w stosunku do poprzednich wyborów). Do parlamentu weszły jeszcze dwa ugrupowania – Estońska Partia Socjaldemokratyczna z poparciem 10,6% i „debiutująca” Patria „Zielonych” – 7,1% głosów11.
Poniższe partie otrzymały następującą liczbę mandatów12:
Partia Reform (Eesti Reformierakond) – 31
Partia Centrum (Eesti Keskerakond) – 29
Unia partii ProPatria i ResPublica (Erakond Isamaa ja Res Publica Liit) – 19
Estońska Partia Socjaldemokratyczna (Sotsiaaldemokraatlik Erakond) – 10
Związek Ludowy (Eestimaa Rahvaliit) – 6
Partia „Zielonych” (Erakond Eestimaa Rohelised) – 6.
W sumie w wyborach startowało 11 partii, a zatem poza parlamentem znalazło się 5 partii – Chrześcijańscy Demokraci, którzy uzyskali 1,7% głosów, Partia Konstytucjonalistów z 1% poparciem, Partia Niepodległościowa z 0,2% głosów, oraz Partia Rosyjska z 0,2% i Lewica 0,1% poparciem. Niezależni kandydaci zdobyli 0,1% oddanych głosów13.
Frekwencja wyniosła 61%. Watro tu też dodać, że po raz pierwszy Estończycy mieli możliwość głosowania przez internet, z czego w dniach 26-28 lutego skorzystało 3% wyborców14.
Przypisy:
1 http://www.riigikogu.ee/index.php?id=41970
2 http://www.riigikogu.ee/index.php?id=41970
3 http://www.riigikogu.ee/index.php?id=41970
4 http://www.riigikogu.ee/index.php?id=41970
5 http://www.riigikogu.ee/index.php?id=41970
6 http://www.riigikogu.ee/index.php?id=41970
7 W Estonii w miejsce kolejnych dzielników 1,2,3,4, itd. Zastosowano liczby 1, 1,866, 2,688, 3,482, itd.
8 http://www.riigikogu.ee/index.php?id=41970
9 http://www.riigikogu.ee/index.php?id=41970
10 https://www.eesti.pl/index.php?dzial=homesite&strona=news&n_id=2007030406; http://www.osw.waw.pl/news/03/070305.htm; http://www.interfax.ru/r/B/politics/2.html?id_issue=11687768
11 https://www.eesti.pl/index.php?dzial=homesite&strona=news&n_id=2007030406; http://www.osw.waw.pl/news/03/070305.htm; http://www.interfax.ru/r/B/politics/2.html?id_issue=11687768
12 http://www.vvk.ee/r07/tulemus/liikmed.html
13 https://www.eesti.pl/index.php?dzial=homesite&strona=news&n_id=2007030406
14 https://www.eesti.pl/index.php?dzial=homesite&strona=news&n_id=2007030406; http://www.osw.waw.pl/news/03/070305.htm
