Tallinn

0
998

Nazwa polska – Tallin, od 1219 roku do 1917 roku Rewel (estoński Reval). Położony na północy kraju nad Zatoką Tallińską (część Zatoki Fińskiej). Liczy 397 150 (1 stycznia 2003; około 29% ludności całej Estonii) mieszkańców.

Centrum naukowo – kulturalne Estonii. Siedziba Estońskiej Akademii Nauk oraz instytutów naukowo-badawczych, 4 szkoły wyższe (dwa uniwersytety). Muzea między innymi: sztuk pięknych, historyczne, miejskie, budownictwa ludowego (na otwartym powietrzu). Opery, koncerty, wystawy sztuki i antyczne sklepy.

Centrum administracyjne i polityczne oraz stolica Estonii. Węzeł kolejowy i drogowy, port lotniczy, główny port morski w kraju (port w Tallinie zaprojektował Tadeusz Apolinary Wenda).

Tallinn jest centrum gospodarczym Estonii. Rozwinięty przemysł maszynowy, chemiczny, metalurgiczny, stoczniowy, elektrotechniczny, poligraficzny, włókienniczy, odzieżowy, celulozowo-papierniczy, obuwniczy, spożywczy (głównie rybny). Stocznia remontowa. Fabryka nart i łodzi sportowych.

Ośrodek turystyczny, starówka miasta została wpisana na listę światowego dziedzictwa kulturalnego i przyrodniczego UNESCO. Centrum olimpijskie żeglarstwa jachtowego.

Historia

Mapa Tallina w okresie międzywojennym
Mapa Tallina w okresie międzywojennym

Powstał w X wieku jako osada targowo-portowa estońskiego grodu Kalewanlinna (stąd rosyjskie Koływań) i odgrywał ważną rolę w kontaktach handlowych krajów nadbałtyckich. W 1219 roku Dania (Waldemar II) opanowała osadę, rozbudowała umocnienia i uczyniła gród swoją siedzibą. Od 1219 do 1917 roku pod nazwą Reval. Po klęsce Duńczyków pod Bornhöved w 1227 roku, Tallinn przeszedł w ręce Kawalerów Mieczowych. Przeprowadzili oni lokację na prawie niemieckim w 1230 roku – prawa miejskie. W 1248 roku, po odzyskaniu miasta przez Duńczyków, potwierdzono prawa miejskie na zasadach lubeckich. Od 1285 roku członek Hanzy. W 1346 roku wraz z Estonią sprzedany przez Danię zakonowi krzyżackiemu. Rozwijał się pośrednicząc w handlu miast hanzeatyckich z Rusią. Po upadku państwa zakonnego opanowany w 1561 roku przez Szwecję. Po przyłączeniu w 1710 roku do Rosji port wojenny i stolica guberni. Od XVIII wieku ośrodek przemysłu manufakturowego (tkacki, skórzany, papierniczy). Po likwidacji twierdzy (w 1867 roku) i połączeniu linią kolejową (w 1870 roku) z Petersburgiem rozwój portu (trzeci pod względem wielkości w Imperium Rosyjskim) i wielkiego przemysłu (zwłaszcza metalurgicznego). Od połowy XIX wieku ośrodek estońskiego ruchu narodowego i kulturowego. W czasie rewolucji w latach 1905-07 miejsce strajków i powstania marynarzy (krążownik Pamiat’ Azowa). W latach 1918-40 stolica niepodległej Estonii, potem (do 1990 roku) Estońskiej SRR. W latach 1941-44 pod niemiecką okupacją. Miasto poważnie zniszczone podczas II wojny światowej. W ostatniej dekadzie XX wieku miasto stało się jednym z centrów bezprzykładnej w dziejach, bo pokojowej, walki Bałtów o prawo do własnej odmienności, oryginalnej kultury i tradycji, o niepodważalne prawo do wartości drogich zachodniemu światu. Od 1991 roku Tallin jest ponownie stolica niepodległej Estonii.

Poprzedni artykułVőru
Następny artykułDrzwi do Muhu
Portal Eesti.pl
Portal estoński Eesti.pl od 2003 roku dostarcza informacji o Estonii. W naszych zasobach znajduje się obecnie prawie 600 artykułów, aktualności, tekstów informacyjnych, lekcji języka estońskiego, galerii i innych. Nasze treści pokrywają pełne spektrum tematów związanych z Estonią i w mniejszym stopniu z krajami bałtyckimi i nordyckimi.

ZOSTAW ODPOWIEDŹ

Proszę wpisać swój komentarz!
Proszę podać swoje imię tutaj