Rakvere (niem. Wesenberg, rus. Раковор). Miasto w północnej Estonii. Położone u przedproża wzgórz Pandivere, 20 km od brzegów Zatoki Fińskiej, przy trasie kolejowej Tallinn–Narwa, stanowi serce historycznej Wironii, a zarazem administracyjne, gospodarcze i kulturalne centrum obecnej Zachodniej Wironii (Lääne-Virumaa). Miasto liczy 15,3 tys. mieszkańców przy obszarze 10,64 km². Główne gałęzie gospodarki to przemysł lekki, przemysł spożywczy (przetwórstwo mięsa, produkcja mleka) oraz przeróbka drewna. Ślady bytności ludzkiej sięgają w tych stronach III–V w. W epoce przedhistorycznej istniał na Vallimägi (105 m) drewniany gród imieniem Tarvanpea (Głowa Byka). Po podboju duńskim w XIII w. przekształcony on został w kamienny zamek (Burg Wesenberg, Burg Wierland). Istniejącą u jego podnóża osadę wspomina 1226 kronika Henryka Łotysza, zaś o nowej warowni duńskiej po raz pierwszy mowa jest 1252. Kilkanaście lat później (18 II 1268) pod Wesenbergiem rozegrała się bitwa między siłami duńsko-niemieckimi a oddziałami ruskimi z Pskowa i Nowogrodu, zakończona zdecydowanym zwycięstwem tych ostatnich. 1302 Wesenberg otrzymał z rąk króla duńskiego lubeckie prawa miejskie. Po przejściu Estonii pod panowanie krzyżackie (1346) wyrósł na miejscu duńskiej twierdzy potężny zamek zakonny (Rakvere ordulinnus). 1508 przystąpiono do budowy klasztoru franciszkańskiego. Miasto poniosło ciężkie straty podczas wojen XVI–XVIII w. W tym okresie władali nim wzajemnie zwalczające się Rosja, Rzeczpospolita (1602– 1605) i Szwecja. 1631–1685 oraz 1728–1783 Rakvere trafiło w posiadanie okolicznego dworu. Wielka wojna północna (1700–1721) położyła kres funkcjonowaniu zamku, którego budowla stała się od tego czasu dostarczycielem materiału dla odbudowy miasta. W carskiej Rosji miasto było siedzibą powiatu, jednej z czterech tego rzędu jednostek administracyjnych składających się na gubernię estlandzką (Kreis Wierland; Viru kreis, Rakvere kreis; Вирляндский уезд, Везенбергский уезд). Szybki rozwój Rakvere nastąpił po uruchomieniu linii kolejowej z Tallinna do Petersburga (1870). 1880–1912 ukazywało się pismo miejscowych Niemców pt. Wesenberger Anzeiger. W okresie pierwszej niepodległości powstało wiele obiektów publicznych, m.in. budynki gimnazjum i banku (dziś SEB Eesti Ühispank). 1930 otworzono sportowy stadion miejski (dziś Rakvere Spordikeskus). Zaczęły wychodzić nowe lokalne gazety, w tym Virumaa Teataja od 1925. Kształtu nabrała idea zawodowego teatru korzeniami sięgająca 1882; jego gmach uroczyście oddano do użytku 24 lutego 1940 (miasto uważa siebie za najmniejsze w Europie ze stałym teatrem). Liczba ludności wzrosła z 10,0 tys. (1934) do 19,8 tys. (1989; Rosjan 17,8%). W latach 70. podjęto przygotowania do budowy w sąsiedztwie Rakvere kopalń fosforytów oraz miasta dla 35–40 tys. robotników (ostatecznie niezrealizowane). Zespół zabytkowych obiektów na czele z ruinami zamku znajduje się u zachodniego krańca starego miasta. Zalegające w północnej części Vallimägi potężne ongi zamczysko przetrwało w postaci malowniczo górującej nad otoczeniem ruiny. Przez cały wiek XX prowadzone były w zamkowych murach prace archeologiczne i konserwatorskie. Dziś teren ten służy celom muzealnym, urządzane są tu również imprezy kulturalne. W kierunku południowym rozpościera się niewielki las dębowy (Rakvere tammik) przypuszczalnie powstały na miejscu świętego gaju pogańskiego, od 1999 obszar chronionego krajobrazu (Rakvere tammiku maastikukaitseala). Po wschodniej stronie wzgórza biegnie Pikk tänav. Jest to jedna z głównych ulic miasta, długości 1182 m. Znajduje się przy niej ewangelicko-luterański kościół Trójcy Świętej (EELK Rakvere Kolmainu kogudus). Znany także jako Mihkli kirik, pierwotnie powstały w początku XV w. i noszący cechy obronne, po poważnych zniszczeniach w cyklu wojen inflanckich poddany został odbudowie od 1684. Podczas wielkiej wojny północnej ponownie uszkodzony przez pożar i ponownie odrestaurowany 1727–1730. Obecną formę, zdominowaną przez neogotycką wieżę, otrzymał w połowie XIX w. Wewnątrz m.in. cenna barokowa ambona z 1690. Niedaleko kościoła, przy Pikk tänav 50, zaprasza otwarte 1983 muzeum ukazujące wystrój mieszczańskiego mieszkania z przełomu wieków XIX i XX (Linnakodaniku Majamuuseum). Północne stoki wzgórza zdobi brązowa statua tura (Tarva kuju). W nawiązaniu do staroestońskiej nazwy miasta (Tarvanpää) postawiono ją w 700. rocznicę narodzin Rakvere. Pomnik na granitowym bloku ma 7,1 m długości oraz 3,5 m wysokości a z cokołem 5 m, waży zaś ok. 7 ton. W celach wystawienniczych wykorzystywany jest nieodległy gmach dawnego sądu przy Tallinna tänav 3 (1786). Trzy wspomniane placówki muzealne stanowią część Muzeów Wirońskich (Virumaa Muuseumid). W sąsiedztwie (naprzeciwko wzgórza) dawny zespół dworski z budynkiem teatru oraz parkowymi stawami. Na północ od Tallinna tänav, między Jaama puiestee a Raudtee tänav, torowiska linii kolejowej z dworcem kolejowym (Rakvere rongijaam). Na wschód od centrum stoi holenderskiego typu wiatrak z wieku XIX (Võidu 64a). Leżąca na południu jedna z dziewiętnastu dzielnic miasta nosi nazwę stolicy włoskiej Sycylii (Palermo linnaosa). Od tej strony obwodzone jest ono przez krajową drogę 5 (Pärnu–Rakvere–Sõmeru maantee).
