Põlva (niem. Pölwe lub Pölwa). Miasto w południowo-wschodniej Estonii, nad dolnym biegiem Orajõgi (Põlgaste jõgi, Põlva jõgi), w odległości 26 km od Võru i 48 km od Tartu. Siedziba władz administracyjnych regionu Põlvamaa. Liczba mieszkańców 5,6 tys. Powierzchnia 5,5 km². W punkcie znanym od początku XIII w. wzniesiono tuż po chrystianizacji kraju kościół klasztorny (ok. 1240). Powstała przy nim z czasem osada występuje pod swą nazwą w zapiskach historycznych od 1452. Nazwa ta wywodzona jest od estońskiego słowa oznaczają- cego kolano (wedle legendy w tutejszym kościele zamurowano klęczącą grzesznicę). Podczas panowania Rzeczpospolitej (od 1582) osada należała do województwa dorpackiego. Po przejęciu tych terenów przez Rosję (1721) Kirchspiel Pölwe zasilała wpierw Tartu kreis, a od 1783 nowo ustanowiony Võru kreis w tejże samej Liivimaa kubermang. Uruchomienie 1931 linii kolejowej Tartu–Petseri (87,3 km) stworzyło warunki do szerszego rozwoju osiedla, w którym ulokowały się przedsiębiorstwa branży tekstylnej i chemicznej (farbiarnia). Po II wojnie światowej nastąpił skokowy wzrost populacji z 1,1 tys. (1956) do 7,1 tys. (1995). W tym też okresie Põlva otrzymała status alev (1961) a następnie prawa miejskie (1993). 1 października 1950 utworzono Põlva rajoon; jednostkę skompletowano z gmin wykrojonych z regionów Võrumaa i Tartumaa (1990 przemianowanie jej na dzisiejszy Põlva maakond). W październiku 2013 miasto scalono administracyjnie z otaczającą je gminą ziemską (Põlva vald). Zabytkowy kościół Najświętszej Marii Panny (EELK Maarja kirik) wybudowany został 1460–1470. 1841–1845 obiekt powiększono do obecnych rozmiarów. Z tego też okresu pochodzi całe wyposażenie wnętrza, między innymi malowidło ołtarzowe. Charakterystyczna wieża wieńczona czerwonym hełmem mierzy 36,5 m. Kościelną tablicą upamiętniono Jakoba Hurta (1839–1907), urodzonego w Himmaste (gm. Põlva) estońskiego teologa i ludoznawcę, jednego z głównych działaczy na rzecz estońskiego przebudzenia narodowego. Inna ważna postać związana z miastem to Gustav Adolph Oldekop (1755–1838), pochodzący z rodziny bałtyckich Niemców z Haapsalu estnofil, uważany za jednego z twórców estońskoję- zycznego dziennikarstwa, 1781–1819 pracujący w Põlva jako pastor. Tę samą funkcję pełnił tu od 1820 Johann Georg Schwartz (1793–1874), jeden z czołowych estońskich pedagogów XIX w. Centrum miasta zdobione jest przez sztuczne jezioro (Põlva järv lub Põlva paisjärv, Põlva veehoidla). Powstały 1966 na łą- kach zalewowych Orajõgi poprzez spiętrzenie rzeki tamą długości 80 m i wysokości 3,1 m akwen ten zajmuje 35,7 ha przy długości 1,5 km i szerokości 500 m (głęb. śr. 2 m, maks. 3,7 m). Mierząca 39 km Orajõgi stanowi prawy dopływ Ahja jõgi. Na południe od centrum miasta rozpostarty jest park leśny z letnią sceną śpiewaczą znaną z festiwali odbywanych 1855 i 1857 (Intsikurmu laululava). Około 8 km na północ wieś Taevaskoja (gm. Põlva). Słynie ona z malowniczych wychodni piaskowca środkowodewońskiego w dolinie rzeki Ahja (wysokość stromych ścian 13–22 m) oraz jaskiń powstałych przez wydobywanie piasku dla celów przemysłowych (Väike Taevaskoda i Suur Taevaskoda). We wsi przystanek kolejowy linii Tartu–Koidula.
Opis miasta pochodzi z monografii „Estonia. Monografia krajoznawcza” Jarosława Swajdo.
Zdjęcie: Jordi Escuer / Flickr / CC
