Polsko-estońska współpraca gospodarcza

Polskę i Estonię łączą bardzo dobre relacje polityczne, ale pomimo tej pozytywnej przesłanki, potencjał współpracy gospodarczej – wymiany handlowej i inwestycji – nie jest w pełni wykorzystywany. Jak obecnie wygląda polsko-estońska współpraca i czego można się spodziewać w najbliższych latach?

Pomimo wspomnianego nie w pełni wykorzystywanego potencjału, współpraca gospodarcza między Polską a Estonią ma także swoje jaśniejsze strony. Dynamika wymiany handlowej i inwestycji na przestrzeni ostatnich lat jest pozytywna, a Polska ma jeden z największych udziałów w estońskim imporcie. W ostatnich latach kilka dużych polskich firm zainwestowało w Estonii.

Wymiana handlowa

Wartość wymiany handlowej między Polską a Estonią w 2014 roku wyniosła łącznie 1,27 mld euro, przy czym należy zauważyć, że wymiana cechowała się dużą dysproporcją na korzyść Polski. W tym samym roku Estonia eksportowała do Polski produkty za 236,5 mln euro (wzrost o 13,9% w porównaniu do 2013 roku), co stanowiło 1,96% całego jej eksportu, a importowała z Polski towary o łącznej wartości 1,04 mld euro. Estoński import z Polski stanowił 7,54% całego importu Estonii i dawał Polsce 7. miejsce wśród wszystkich partnerów importowych. Polska jest 13. partnerem eksportowym Estonii. Dysproporcja między estońskim eksportem do i importem z Polski wyniosła w 2014 roku aż 800,5 mln euro.

Wymiana handlowa między Estonią i Polską. Dla 2015 roku pierwsze półrocze. Wartości w milionach euro.

Wymiana handlowa w obu kierunkach ma podobny profil. Większa część wymiany handlowej – zarówno import, jak i eksport – obejmuje trzy podstawowe grupy: maszyny i urządzenia, metale i wyroby metalowe i środki chemiczne. Ważną część importu są polskie produkty spożywcze, które są znacznie tańsze niż ich bałtyckie lub skandynawskie odpowiedniki. Ważnym produktem eksportowym Estonii jest drewno i wyroby drzewne.

Inwestycje

Wartość inwestycji obu krajów – zarówno estońskich w Polsce, jak i polskich w Estonii – w ostatnich latach pozostawała na stosunkowo niskim poziomie, ale cechowała się dodatnią dynamiką. Do czerwca 2015 roku wartość estońskich inwestycji w Polsce wyniosła zaledwie 43,0 mln euro, ale też polskie inwestycje w Estonii nie były dużo większe, bo wyniosły 43,5 mln euro. W 2012 roku w Estonii działało około 70 firm z polskim kapitałem.

Na przestrzeni ostatnich lat kilka dużych firm inwestowało zarówno w Polsce, jak i w Estonii, a te transakcje odbiły się echem w mediach. Jednym z największych estońskich inwestorów nad Wisłą jest Grupa OEG (Olimpic Entertainment Group), która nabyła 80% akcji Casino Polonia. Inne duże estońskie inwestycje w Polsce poczyniła spółka AS Silvano Fashion Group, a także firma Wendre, która zainwestowała 25 mln złotych w fabrykę puszek.

Polskie inwestycje w Estonii, ze względu na niską wartość oraz lokowanie w branżach specjalistycznych, zwykle nie są znane estońskiemu społeczeństwu. Warto również zwrócić uwagę, że duże polskie marki, jak Orlen, Reserved, Solaris czy budowane w Siedlcach pociągi Flirt, często nie są kojarzone z Polską.

Polską inwestycją, która odbiła się najgłośniejszym echem w estońskich mediach było przejęcie Codan Forsikring A/S (od duńskiego Codan zależnego od brytyjskiego Royal & Sun Alliance Insurance) przez PZU. Firma co prawda obecna jest w Estonii od 2012 roku, ale jej działania były wcześniej marginalne. Do największych polskich inwestorów w Estonii należą też firmy  LPP S.A. (właściciel marek m.in. Reserved, Cropp; LPP Retail Estonia OÜ) posiadająca kilka salonów sprzedaży i Primulator Sp. z o.o. (producent maszyn do kawy; Primulator Eesti AS). Spółka EVF I Investments S. à r.l. z siedzibą w Luksemburgu (zależna od funduszu venture capital grupy kapitałowej Enterprise Investors) nabyła w 2010 roku 36% (o wartości 7 mln euro) akcji spółki informatycznej Webmedia. Alstom Polska uczestniczył w budowie nowych bloków energetycznych w elektrowni w Narwie, a następnie podpisał umowy o ich serwisowaniu. Swoje produkty na rynku estońskim sprzedaje Orlen (Orlen Lietuva, Orlen Eesti), a od 2012 roku planuje przejęcie części stacji paliw. Grupa Allegro (Allegro Baltics OÜ) jest właścicielem estońskiego portalu aukcyjnego osta.ee.

Perspektywy rozwoju współpracy gospodarczej

Polska i Estonia znajdują się na podobnym poziomie rozwoju gospodarczego. Prognozy wzrostu gospodarczego dla Polski są bardzo dobre – w najbliższych latach można spodziewać się utrzymania a nawet wzrostu dynamiki rozwoju. Prognozy wzrostu dla Estonii są niższe na co wpływ mają m.in. europejskie sankcje nałożone na Rosję i rosyjskie kontrembargo, a także stagnacja w Finlandii, która jest najważniejszym partnerem gospodarczym kraju. Najważniejszą składową estońskiego wzrostu pozostaje konsumpcja wewnętrzna. Można spodziewać się jednak stopniowej poprawy koniunktury.

Pozytywne prognozy dla Polski wzmacniają postrzeganie kraju jako stabilnego partnera gospodarczego, co z pewnością będzie przyczyniało się do stopniowego wzrostu inwestycji estońskich. Estończycy w 2014 roku zainwestowali w Rosji i na Ukrainie ponad ćwierć miliarda euro. Ze względu na utrudniony dostęp do rynku rosyjskiego oraz niestabilną sytuacja na Ukrainie, część z estońskich inwestycji w tych krajach może trafić docelowo do Polski.

Duży potencjał dla estońskich inwestycji może mieć przewidywany wzrost wydatków w Polsce na rozwiązania ICT – tak w sektorze publicznym, jak i prywatnym. Można spodziewać się wzrostu współpracy w tym sektorze i wzrostu zainteresowania estońskich firm w informatyzowaniu Polski. Z drugiej strony do tej pory ponad stu Polaków wyrobiło sobie estońską tzw. e-rezydencję, która umożliwia prowadzenie działalności gospodarczej w Estonii bez fizycznego przebywania w tym kraju. Program e-rezydencji może przełożyć się na pewne zainteresowanie Estonią zwłaszcza mikro i małych przedsiębiorstw z sektora ICT i e-handlu.

Stopniowa poprawa połączeń komunikacyjnych – modernizacja trasy Via Baltica i kolejowej Rail Baltica – może przełożyć się na ułatwienie współpracy gospodarczej i poprawę w zakresie wymiany handlowej między krajami. Nie bez znaczenia dla współpracy gospodarczej obu krajów są stopniowo budowane i otwierane połączenia elektroenergetyczne (Polska-Litwa-Łotwa-Estonia) oraz potencjał realizacji wspólnych projektów w tym sektorze (np. projekt elektrowni atomowej w Wisagini na Litwie).

Poszerzenie współpracy gospodarczej byłoby naturalnym uzupełnieniem tradycyjnie bardzo dobrych relacji politycznych i dyplomatycznych łączących Polskę i Estonię. W najbliższych latach można się spodziewać dalszej pozytywnej dynamiki w zakresie tak wymiany handlowej, jak i inwestycji. Wydaje się, że jednak wzrost intensywności kontaktów gospodarczych nie przekroczy dynamiki obserwowanej w ostatnich latach.