Tekst – tekst
See olen jälle mina – Rein Kuusepuu. Te juba teate mu pere, nüüd kirjeldan teile minu õe korterit. Ta elab Tartus ja tal on uus korter. Kristiina korter on üsna suur.
Astume sisse! Oleme esikus: vasakul on köök ja paremal on elutuba. Lähme kööki! Köögis on palju kappe, on ka gaasipliit, külmkapp ja nőud: taldrikud, klaasid, tassid, lusikad, noad ja kahvlid. Köögist läheme edasi. See on magamistuba. Voodi, riietekapp ja öölamp- kőik mis on vaja. Järgmine tuba on lastetuba. Kuna minu őel ei ole veel last, siis selles toas pole palju asju. Siin Kristiina harjutab etenduse jaoks. Lähdal on vannituba. Siin asetsevad vann, peegel, pesumasin, seep ja käterätikud. Vannitoast tuleme tagasi koridori, ja koridorist astume elutuppa. Mida siin ka ei ole! On riiulid raamatutega, on telekas ja raadio, on ka kirjutuslaud ja diivan.
Jah! Mu õe korter on ilus ja mugav.
To znowu ja – Rein Kuusepuu. Znacie już moją rodzinę, teraz opiszę wam mieszkanie mojej siostry. Ona mieszka w Tartu i ma nowe mieszkanie. Mieszkanie Kristiiny jest duże.
Wejdźmy do środka! Jesteśmy w przedpokoju: po lewej stronie jest kuchnia a po prawej salon. Chodźmy do kuchni. W kuchni jest dużo szafek, jest też kuchenka na gaz, lodówka i naczynia: talerze, szklanki, filiżanki, łyżki, noże i widelce. Z kuchni idziemy dalej. To sypialnia. Łóżko, szafa na ubrania i nocna lampka- wszystko co trzeba. Następny pokój to pokój dziecięcy. Ale moja siostra nie ma jeszcze dzieci, dlatego w tym pokoju nie ma wielu rzeczy. Tu Kristiina ćwiczy przed przedstawieniem. Obok jest łazienka. Tu znajdują się wanna, lustro pralka, mydło i ręczniki. Z łazienki wracamy do przedpokoju, a z niego wchodzimy do salonu. Czegóż tu nie ma! Są półki z książkami, jest telewizor i radio, jest też biurko i kanapa.
Tak! Mieszkanie mojej siostry jest piękne i wygodne.
Sõnavara: korter – mieszkanie
| Korter (mieszkanie) | |||
| maja | dom | ||
| sein | ściana | ||
| uks | drzwi | ||
| tuba | pokój (l.m. – toad) | ||
| aken | okno | ||
| kamin | kominek | ||
| katus | dach | ||
| korsten | komin | ||
| lagi | sufit | ||
| põrand | podłoga | ||
| rõdu | balkon | ||
| trepp | schody | ||
| saun | sauna | ||
| garaaž | garaż | ||
| keskküte | centralne ogrzewanie | ||
| korrus | piętro | ||
| lift | winda | ||
| korter | mieszkanie | ||
| esik/koridor | przedpokój | ||
| köök | kuchnia | ||
| magamistuba | sypialnia | ||
| elutuba | salon, pokój dzienny | ||
| lastetuba | pokój dziecięcy | ||
| vannituba | łazienka | ||
| WC/tualett | WC/toaleta | ||
| mööbel | mebel | ||
| diivan | kanapa | ||
| vaip | dywan | ||
| kapp | szafa | ||
| riiul | pólka | ||
| voodi | łóżko | ||
| tool | krzesło | ||
| vann | wanna | ||
| pesumasin | pralka | ||
| peegel | lustro | ||
| elama, elada | mieszkać | ||
| üürima, üürida | wynajmować | ||
| möbleeritud | umeblowany | ||
Nimisõna: kohakäänded (sisseütlev, seesütlev, seestütlev, alaleütlev, alalütlev, alaltütlev) – miejscownik
Język estoński posiada rozbudowany system wyrażania relacji przestrzennych. Istnieje aż sześć przypadków, które odpowiadają polskiemu miejscownikowi. Dzielą się one na dwie zasadnicze grupy:
sisseütlev, seesütlev, seestütlev – relacje wewnętrzne, np. do środka (do czegoś/kogoś), w środku (w czymś/kimś), ze środka (z czegoś/kogoś)
alaleütlev, alalütlev, alaltütlev – relacje zewnętrzne, np. na coś/kogoś, na czymś/kimś, z czegoś/kogoś.
Pytania, na które odpowiadają poszczególne przypadki oraz końcówki, które dodawane są do dopełniacza przedstawiono w poniższej tabeli.
| przypadek | pytania estońskie | pytania polskie | końcówka – ainus | końcówka – mitmus |
| Sisseütlev | kuhu? kellesse? millesse? |
dokąd? w kogo? w co? |
-sse -ø |
-desse -tesse |
| Seesütlev | kus? kelles? milles? |
gdzie? w kim? w czym? |
-s | -des -tes |
| Seestütlev | kust? kellest? millest? |
skąd? z kogo?, o kim? z czego?, o czym? |
-st | -dest -test |
| Alaleütlev | kuhu? kellele? millele? |
dokąd? komu?, na kogo? czemu?, na co? |
-le | -dele -tele |
| Alalütlev | kus? kellel? millel? |
gdzie? u kogo?, na kim? u czego?, na czym? |
-l | -del -tel |
| Alaltütlev | kust? kellelt? millelt? |
skąd? od kogo?, z kogo? od czego?, z czego? |
-lt | -delt -telt |
Näited:
| przypadek | rzeczownik – forma | przykład zdania |
| Nim | maja (dom) | See on väga vana maja. (To jest bardzo stary budynek.) |
| Oma | maja (domu) | Selle maja uks on avatud. (Drzwi tego domu są otwarte.) |
| Osa | maja (dom) | Tal on kaks maja. (On ma dwa domy (budynki).) |
| Sisse | majasse, majja (do domu) | Palun, astuge majasse/majja sisse! (Proszę wejść do domu.) |
| Sees | majas (w domu) | Nende majas ei ole lifti. (W ich domu nie ma windy.) |
| Seest | majast (z domu) | Läksime majast aeda. (Wyszliśmy z domu do ogrodu.) |
| Alale | majale (na dom) | Lind maandus majale. (Ptak wylądował na domu.) |
| Alal | majal (na domu) | Meie majal elab toonekurg. (Na naszym domu mieszka bocian.) |
| Alalt | majalt (z domu) | Majalt koorus värv maha. (Z domu, na piętrze zeszła farba.) |
Przypadek sisseütlev posiada dwie formy dłuższą (końcówka -sse) i krótszą (brak końcówki). Forma krótsza występuje tylko u niektórych rzeczowników i przymiotników i jedynie w liczbie pojedynczej. Wszystkie estońskie wyrazy podlegające deklinacji mają natomiast dłuższą formę sisseütlev.
Krótką formę sisseütlev mają:
| rzeczownik | krótka forma sisseütlev | ||
| aed (ogród) | aeda | ||
| apteek (apteka) | apteeki | ||
| baar (bar) | baari | ||
| buss (autobus) | bussi | ||
| garaaž (garaż) | garaaži | ||
| gripp (grypa) | grippi | ||
| hotell (hotel) | hotelli | ||
| ida (wschód) | itta | ||
| instituut (instytut) | instituuti | ||
| jaam (dworzec) | jaama | ||
| jalg (noga) | jalga | ||
| jõgi (rzeka) | jõkke | ||
| järv (jezioro) | järve | ||
| kabinet (gabinet) | kabinetti | ||
| kann (dzban) | kannu | ||
| kapp (szafa) | kappi | ||
| karp (pudełko) | karpi | ||
| kast (skrzynia) | kasti | ||
| kino (kino) | kinno | ||
| klaas (szklanka) | klaasi | ||
| klass (klasa) | klassi | ||
| kodu (dom) | koju | ||
| kool (szkoła) | kooli | ||
| koridor (przedpokój) | korodori | ||
| kott (worek, torba) | kotti | ||
| korv (kosz) | korvi | ||
| kõrv (ucho) | kõrva | ||
| käsi (ręka) | kätte | ||
| köök (kuchnia) | kööki | ||
| ladu (magazyn) | lattu | ||
| lagi (sufit) | lakke | ||
| linn (miasto) | linna | ||
| lumi (śnieg) | lumme | ||
| lääs (zachód) | läände | ||
| maa (ziemia) | maha | ||
| maja (dom, budynek) | majja | ||
| meri (morze) | merre | ||
| mägi (wzgórze, góra) | mäkke | ||
| nina (nos) | ninna | ||
| nurk (róg) | nurka | ||
| nägu (twarz) | näkku | ||
| oja (strumień) | ojja | ||
| paat (łódka) | paati | ||
| pank (bank) | panka | ||
| park (park) | parki | ||
| pea (głowa) | pähe | ||
| pere (rodzina) | perre | ||
| pood (sklep) | poodi | ||
| rand (plaża) | randa | ||
| restoran (restauracja) | restorani | ||
| rong (pociąg) | rongi | ||
| rida (rząd) | ritta | ||
| saal (sala) | saali | ||
| saun (sauna) | sauna | ||
| selg (plecy) | selga | ||
| silm (oko) | silma | ||
| suu (usta) | suhu | ||
| suur (duży) | suurde | ||
| talu (farma, gospodarstwo) | tallu | ||
| tass (filiżanka) | tassi | ||
| tualett (toaleta) | tualetti | ||
| tuba (pokój) | tuppa | ||
| uus (nowy) | uude | ||
| vaas (waza, wazon) | vaasi | ||
| vald (gmina) | valda | ||
| vann (wanna) | vanni | ||
| vesi (woda) | vette | ||
| õhk (powietrze) | õhku | ||
| õu (dwór, podwórze, pole) | õue |
Na podstawie: Siirak A., 1998, Eesti keele grammatika tabelites, Tallin.
Harjutused – ćwiczenia
1. Missugused toad on teie korteris – kirjeldage teie korterit (jakie pokoje są w waszym mieszkaniu, opiszcie swoje mieszkanie).
2. Tõlkige! Przetłumaczcie!
Jesteśmy w szkole. Wieczorem on idzie do kina. Oni przyjechali ze wsi. Jutro pójdę do ogrodów botanicznych.
3. Który wyraz nie pasuje?
ema, õde, tütar, onu
esmaspäev, reedel, nädal, juuni
koer, kass, toonekurg, rebane
silm, nina, kõrv, jalg
Vastused – odpowiedzi
2. Oleme koolis. Õhtul ta läheb kinno. Nad tulid maalt. Homme ma lähen botaanikaaeda.
3. onu, juuni, toonekurg, jalg
[wysija_form id=”3″]
