Przez wieki nazwane było z niemiecka i szwedzka Arensburg, a w okresie przynależności do Związku Radzieckiego (dokładnie w latach 1952-1988) – Kingissepp. Nazwa ta pochodzi od działacza estońskiego ruchu robotniczego Victora Kingisseppa (żył on w latach 1888-1922). Nazwa Kuressaare oznacza 'staromiejski’. Miasto położone na południu wyspy Saaremaa – największe miasto tej wyspy, nad Zatoką Ryską na zachodzie kraju. Liczy 50 tysięcy mieszkańców (w 1989 roku). Jest stolicą Saaremskiego okręgu i jednym z ważniejszych ośrodków turystycznych w kraju. Przemysł drzewny. Uzdrowisko (borowina). Znajduje się tu port morski i lotnisko. Miasto ma charakter starego skandynawskiego miasteczka przeplecionego cechami uzdrowiska. Klimat, jak na Estonię, bywa tu niezwykle łagodny, dzięki czemu pojawia się tu wielu turystów. Średniowieczne uliczki w centrum wokół Kesk valjak i zamku są wąskie, sklepy zaś pełne lokalnego piwa Saaremaa Tuulik z wiatrakiem na etykietce. Kuressaare licznie odwiedzają turyści z Danii i Finlandii, Szwecji i Niemiec, co w dużym stopniu wpływa na poziom świadczonych usług, ale – niestety – i na ceny. Miasto, ciekawe samo w sobie, pełne zabytków z biskupim zamkiem na czele, stanowi także doskonałą i właściwie jedyną bazę wypadową do wycieczek po wyspie. W Kuressaare znajduje się Muzeum Saaremy (otwarte w godzinach 11.00- 19.00) obrazujące dzieje wyspy. Wnętrza ratusza mieszczą galerię miejską, punkt informacji turystycznej i urząd stanu cywilnego.
Historia
Przez stulecia sufragani ozylscy rządzili własnym wyspiarskim państewkiem. Od XV wieku rządzili tu Duńczycy, a następnie Szwedzi.
Atrakcje turystyczne
Główną atrakcją Kuressaare jest zamnek biskupi (piiskopilinnus) z XIII wieku. Zamek pierwotnie miał 4 bastiony i 3 wieże strażnicze, broniły go wały ziemne i głęboka fosa. Dopiero w XIV i XV wieku wzniesiono potężne mury obronne przy pomocy dolomitowych bloków, wysokości przeszło 20 m i grubości 3 m. Od 1645 roku był własnością Danii, później przeszedł pod panowanie szwedzkie. Podczas wojny północnej strawił go pożar. Po odbudowie (1762 rok) uzyskał obecną formę z wewnętrznym kwadratowym dziedzińcem (42,5 x 42,5 m) otoczonym krużgankami. Przy północno-wschodniej fasadzie widać bramę wjazdową oraz dwie wieże po obu jej bokach: mniejszą zwaną Sturvold i większą 29-metrową Pikk Herman (długi Herman). Na parterze znajdowały się niegdyś pomieszczenia gospodarcze, na piętrach zaś izby mieszkalne i sale reprezentacyjne. Część z nich mieści Muzeum Saremy obrazujące dzieje wyspy. W sezonie zamek jest miejscem przeróżnych wystaw oraz koncertów muzyki poważnej. Niedaleko stoi Dom Zdrojowy (kuurhoone) z 1889 roku, 12 lat temu poddany renowacji. Otaczający go park (1861 rok) pełen jest drewnianych willi i pensjonatów w stylu nadbałtyckich kurortów przełomu XIX i XX wiek. W jednej z alejek można odwiedzić oddział muzeum z archiwum i biblioteką.
Ulica Lossi, zabudowana klasycystycznymi kamieniczkami, prowadzi z parku w kierunku Starego Miasta i na Keskvaljak. Główny budynek placu – ratusz (raekoda) – wzniesiony został z inicjatywy szwedzkiego gubernatora wyspy, Magnusa Gabriela de la Gardie (z lat 1654-1670). Po pożarze ratusz został odbudowany i zmodernizowany (w latach 1780-1787), w efekcie czego dziś reprezentuje barok północny. Nie należy do zbyt imponujących budowli, jest raczej prosty i surowy, lecz przynajmniej funkcjonalny. Warto jednak zwrócić uwagę na łukowaty portal z łacińską inskrypcją oraz herbem miasta, strzeżony przez dwa kamienne lwy. Wnętrza ratusza mieszczą galerię miejską, punkt informacji turystycznej i urząd stanu cywilnego. Naprzeciwko znajduje się XVII-wieczny Dom Wagi (vaekoda) z barokowym frontonem i figurką na szczycie, a nieco dalej malownicze targowisko (turg), na którym można zaopatrzyć się w pamiątki i wyroby rękodzielnicze z całej wyspy. Plac zdobi obelisk ku czci poległych w walce o wolność Estonii, dłuta Amandusa Adamsona. Ustawiony w 1928 roku, następnie rozebrany przez Rosjan, powrócił na swoje miejsce dopiero w 1990 roku.
Przy skrzyżowaniu ulic Tallinna i Tomi wznosi się ewangelicki Laurentiuse kirik (kościół św. Wawrzyńca) z XVII wieku, przebudowany w stylu klasycystycznym w 1835 roku. Chrzcielnica z czerwonego granitu pochodzi z miejscowości Ansekula na półwyspie Sorve i jest dziełem artystów gotlandzkich. Blisko kościoła widać długi i jasny budynek – to dawny sąd (1789 rok) niegdyś mieszczący także urząd skarbowy, posterunek policji i areszt kryminalny, a dziś posterunki straży granicznej i celnicę. Warto wybrać się na ulicę Turu, przy której obejrzeć można zabytkową, jedną ze starszych w kraju aptekę (1680 rok) oraz na ulicę Komandandi, gdzie pod nr 9 stoi interesujący dom wicegubernatora Campenhausena. Na północno-wschodnim krańcu miasta, 3 km od centrum, znajduje się cmentarz Kudjape założony w 1778 roku. Uwagę zwracają liczne kaplice nagrobne w stylu klasycystycznym, krypty z masywnymi tablicami i kolumienkami rzeźbionymi w saremskim dolomicie. Kudjape to miejsce ściśle związane z dziejami tej części Estonii. Spoczywają nań przede wszystkim ludzie zasłużeni dla wyspy.
