Jõgeva

0
638

Jõgeva (niem. Laisholm). Miasto we wschodniej części Środkowej Estonii, centrum administracyjne regionu swego imienia. Usytuowane jest na prawym brzegu rzeki Pedja, w jej środkowym biegu, płynącej przez miasto z północy na południe. Równolegle z rzeką prowadzi linia kolejowa Tallinn–Tartu. Liczba mieszkańców 5,4 tys. Powierzchnia 3,86 km². Źródłowo Jõgeva (Jagiwa) pojawiła się po raz pierwszy 1599 jako rycerski majątek ziemski, świeżo ustanowiony przez króla polskiego na terenie wsi o tej samej nazwie. 1756 właścicielem dóbr Laisholm im Kirchspiel Lais (Kreis Dorpat) został Gotthard Johann von Manteuffel (1690–1763) i w posiadaniu tej rodziny znajdował się on aż do nacjonalizacji 1919. 1876 otwarto żelazny szlak wraz ze stacją kolejową nazwaną Laisholm. Na wydzierżawianych przez Manteufflów od 1903 gruntach wokół dworca kolejowego powstało nowe osiedle. Stając się niebawem ośrodkiem gospodarczym i 147 kulturalnym Północnej Dorpatczyzny (Põhja-Tartumaa) otrzymało ono 1919 prawa alev, zaś 1938 prawa linn. Podczas II wojny światowej blisko 60% zabudowy miejskiej uległo zniszczeniu. W okresie ESRR uruchomiono kilka zakładów przemysłowych oraz wzniesiono wiele nowych budynków służących celom administracyjnym, handlowym i mieszkalnym. 25 lutego 1949 powołano Jõgeva maakond. W zestaw jednostki weszły tereny dotychczas należące do regionu Tartumaa (m.in. miasta Jõgeva i Mustvee) oraz regionu Viljandimaa (m.in. miasto Põltsamaa). Między 1950 a 1991 Jõgeva była stolicą rejonu, przemianowanego następnie na Jõgeva maakond (1 I 1990). Liczba ludności miasta wzrosła z 2,4 tys. (1959) do 7,0 tys. (1989). W mieście przyszła na świat estońska poetka Betti Alver (1906–1989). Jej dom rodzinny (koło dworca kolejowego) przekształcono w muzeum, a każdej jesieni organizowane są w mieście dni poezji. Jõgeva dzierży estoński rekord zimna, 17 stycznia 1940 zanotowano tutaj minus 43,5°C. O tym (a także o 37,6ºC mrozu z 2003) przypomina Zimna Statua (Külmasammas) blisko granicy miasta przy tranzytowej Piibe maantee. Ok. 3 km na północny wschód od miasta, na terenie dawnego majątku, a obecnie w granicach sąsiadującego z miastem alevik Jõgeva, znajduje się działający od 1920 instytut hodowli roślin (Jõgeva Sordiaretuse Instituut). Alevik Jõgeva stanowi część otaczającej miasto gminy ziemskiej tego samego imienia.

Opis miasta pochodzi z monografii „Estonia. Monografia krajoznawcza” Jarosława Swajdo.

Poprzedni artykułSeminarium naukowe: ustrój państwowy Republiki Estonii
Następny artykułJõhvi
Jarosław Swajdo
Pasjonat Estonii i Łotwy, szczególnie zaś historycznej Estlandii, historycznej Liwlandii i historycznej Kurlandii, jako wschodnich rubieży Zachodniego Świata. Swą fascynację tą połacią Europy, definiowaną przezeń jako Bałtyka Właściwa, wywodzi z lat osiemdziesiątych, zatem okresu, kiedy Bałtowie pod swymi trójkolorowymi narodowymi banderami podjęli wspaniałą walkę o coś, co wtedy wydawało się tak mało realne. Dziś natomiast, gdyby zaistniała ku temu sposobność, prawdopodobnie zamieniłby swą Centralnopolskę (as country of residence) na jakąś powiedzmy Lipawę, Windawę, Parnawę. Atoli ową bałtycką fascynację niewątpliwie po części opiera również na pewnej przeciwwadze, przeciwwadze miejscami może nawet ekstremalnej, względem innej swej wielkiej miłości, tej mianowicie do kręgu latyńskiego.

ZOSTAW ODPOWIEDŹ

Proszę wpisać swój komentarz!
Proszę podać swoje imię tutaj