Estończycy lubią cytować zdanie znane z powieści Ernesta Hemingway’a pt. Mieć i nie mieć: „W każdym porcie na całym świecie można natrafić na przynajmniej dwóch Estończyków”. Hemingway mógł nieco przesadzać, jednak prawdą jest iż Estończyków można spotkać w każdym zakątku świata.
Nikt nie zna dokładnej liczby Estończyków mieszkających zagranicą z uwagi na to, że jedynie kilka krajów gromadząc dane statystyczne dot. populacji prowadzi dodatkowo rejestr osób uwzględniając podział pod względem etnicznym oraz dlatego, gdyż spora liczba estońskich emigrantów wraz z ich potomkami zasymilowała się z ludnością tubylczą. Jednakże, łącząc ze sobą dane z różnych krajów, demografowie oszacowali, że zagranicą mieszka około 150000 do 200000 Estończyków, co stanowi 12-15% całkowitej liczby. Najwięcej mieszka ich obecnie: w Finlandii, Rosji, Szwecji, USA oraz Kanadzie (patrz: mapa).
Największa estońska diaspora ukształtowała się w wyniku trzech fal emigracyjnych. Pierwsza z nich – spowodowana przez szybki przyrost populacji na obszarach wiejskich oraz zmiany gospodarcze, polityczne jak również warunki socjalne – nastąpiła w drugiej połowie dziewiętnastego wieku oraz na początku wieku dwudziestego, gdy Estonia należała do Imperium Rosyjskiego. W tamtym okresie 200000 Estończyków, głównie chłopów i robotników, przeniosło się na tereny północno-zachodniej Rosji, na wybrzeże Morza Czarnego oraz w rejony Syberii, mając nadzieję na lepsze warunki życia.
Druga fala emigracji ( „Great Exodus”), zarówno na wschód i na zachód, dokonała się w związku z wydarzeniami II wojny światowej w latach 1939-45, kiedy około 100000 Estończyków zostało aresztowanych, deportowanych i zmobilizowanych przez niemieckich i sowieckich okupantów, a blisko 90000 schroniło się w krajach Europy Zachodniej jako uchodźcy polityczni. Największa społeczność estońska rozwinęła się w Szwecji, Kanadzie, USA i Australii.
Trzecia istotna fala emigracji miała miejsce (i trwa nadal) po tym, jak Estonia odzyskała niepodległość w 1991 roku, a zwłaszcza po przystąpieniu Estonii do Unii Europejskiej w 2004 r., kiedy to dziesiątki tysięcy Estończyków opuściło swoją ojczyznę ze względu na studia i pracę. Główne kraje docelowe to: Finlandia, Niemcy, Irlandia i inne kraje UE. W przeciwieństwie do Estończyków, którzy opuścili ojczyznę w trakcie dwóch pierwszych fal emigracji, ci ostatni zazwyczaj nie zamierzają pozostać zagranicą na stałe, lecz planują powrót do Estonii.
Źródło: Artykuł opublikowany dzięki uprzejmości Uniwersytetu w Tartu.
Tłumaczenie: Irena Rośkiewicz
