Powstanie szkolnictwa w Estonii datuje się na lata 1630-1631, kiedy w Tartu i w Tallinie powstały pierwsze gimnazja. W 1632 powstał natomiast Uniwersytet w Tartu.
W XIX wieku silnie rozwinęła się sieć szkół parafialnych, Skutkowało to tym, że w 1897 roku 96% Estończyków potrafiło czytać, a 77% pisać. Język estoński stał się językiem nauczania w 1919, kiedy Estonia uzyskała niepodległość.
Edukacja w Estonii jest bezpłatna (z wyjątkiem szkolnictwa prywatnego). Nauka jest obowiązkowa do 17 roku życia.
Estoński system szkolny jest bardzo podobny do polskiego sprzed reformy.
W skład systemu edukacyjnego Estonii wchodzą:
– Żłobki. Dzieci w wieku do 3 lat.
– Przedszkola. Dzieci w wieku 3-7 lat.
– Szkoły podstawowe (i szkoły muzyczne, artystyczne, itd.). Dzieci w wieku: 7 lat – 17 lat, klasy 1-9. Edukacja na tym poziomie kończy się egzaminem, którego wynik decyduje o typie szkoły, w której uczeń będzie kontynuował edukację.
– Szkoły średnie ogólnokształcące (gimnazja), szkoły zawodowe. Młodzież w wieku 17-19 lat, klasy 10-12. Edukacja kończy się egzaminem państwowym (matura), składa się z 3 przedmiotów, z czego jedynym obowiązkowym dla wszystkich jest język estoński. Przeprowadza go państwowa komisja egzaminacyjna przy Ministerstwie Edukacji i Badań. Egzamin uprawnia do podjęcia wyższych studiów.
– Szkoły wyższe (w tym wyższe zawodowe). Licencjackie: 3-4 lata; magisterskie 1-2 lata; 6 letnie: medyczne, dentystyczne, farmaceutyczne, architektoniczne, inżynierskie; doktoranckie: 3-4 lata.
Tabela 1. Instytucje oferujące wyższe wykształcenie i liczba studentów w roku akademickim 2002/2003 (Źródło: Urząd Statystyczny Estonii).
| Instytucje | Liczba ośrodków | Liczba studentów | ||
| Uniwersytety Publiczne | 6 | 397 591 | ||
| Uniwersytety Prywatne | 8 | 7 042 | ||
| Szkolnictwo państwowe, wyższe, zaoczne | 6 | 4 323 | ||
| Szkolnictwo prywatne wyższe, zaoczne | 9 | 5 285 | ||
| Szkoły wyższe zawodowe, publiczne | 9 | 6 627 | ||
| Szkoły wyższe zawodowe, prywatne | 6 | 589 | ||
| Razem | 44 | 421 457 |
Tabela 1. Liczba uczniów (w tysiącach; Źródło: Urząd Statystyczny Estonii).
| Instytucje | 1999 | 2000 | 2001 | 2002 | 2003 |
| Szkoły podstawowe | 184,7 | 180,5 | 174,3 | 166,8 | 158,4 |
| Szkoły średnie | 37,5 | 38,0 | 39,4 | 39,9 | 40,7 |
| Szkoły zawodowe | 31,1 | 30,9 | 29,8 | 28,1 | 28,2 |
| Szkolnictwo wyższe | 49,6* | 56,4* | 60,4* | 63,6* | 65,7* |
| Razem | 302,7 | 305,8 | 304,0 | 298,4 | 293,0 |
Zestawienia zawierają także uczniów kształcących się w wyższych szkołach zawodowych.
* Wielu studentów studiuje jednocześnie w szkołach wieczorowych i szkołach zawodowych.
Szkolnictwo dla dorosłych. Są to zarówno uniwersytety „trzeciego wieku”, jak i szkoły mające wyrównać braki w dotychczasowej edukacji (np. Umożliwić zdobycie matury).
Finansowanie
Co rocznie Estonia wydaje około 5,9% swojego PKB na edukację: około 8000 koron na ucznia oraz 29000 koron na studenta.
Ciekawostki
W 1996 roku do programu szkolnego wprowadzono „Program Tygrysi Skok”. Jest to program szklenia zarówno uczniów, jak i nauczycieli w jak najszerszym wykorzystaniu technologii komputerowej (a zwłaszcza Internetu). Dzięki temu obecnie ponad 90% wszystkich szkól w Estonii ma podłączone do Internetu pracownie komputerowe.
