Jõhvi (niem. Jewe). Miasto na północnym wschodzie kraju. Stolica Wschodniej Wironii (Ida-Virumaa). Leży 46 km na zachód od Narwy, przy wiodących do Federacji Rosyjskiej korytarzach transportowych, od których odbija tu ważna droga krajowa ku granicy łotewskiej w Wałku. Rozpostarte na 7,6 km² miasto obmywane jest od wschodu przez mierzącą 28 km Pühajõgi (Święta Rzeka), zwaną tak- że Ädise jõgi lub Edise jõgi. Między 10,6 tys. mieszkańców Estończyków jest około jednej trzeciej. Przypuszcza się, że przed podbojem i chrystianizacją kraju mógł stać w tym miejscu gród Staroestów. Jako Gewi dolnoniemiecką nazwę miasta użyto najwcześniej 1241 (Liber Census Daniæ, Kong Valdemars Jordebog). Pierwszy kościół założyli tu cystersi, a około 1250 powstała parafia (Kirchspiel Jewe in Wierland). Po zniszczeniu kościoła podczas walk niemieckoruskich (1367) wzniesiono kamienną świątynię obronną. Stanowiła ona część łańcucha obronnego między jeziorem Pejpus a Zatoką Fińską, obejmującego także zamki wasalne w Edise i Järve. 1491 źródła kościelne wspominają o majątku zakonnym Jewe. Zacięte walki toczone przez kolejne stulecie w ramach wojen inflanckich nie ominęły Jõhvi. W ich trakcie obrabowaniu i spaleniu uległ 1558 kościół, zaś okolice miejscowości zostały spustoszone. Dla rozwoju osady istotny okazał się rok 1782. Znalazła się ona wtedy na nowo wytyczonej trasie pocztylionów z Tallinna do Petersburga, dotychczas wiodącej wzdłuż brzegu morskiego. Tędy też prowadziło połączenie nadnewskiej stolicy z Dorpatem i Rygą w Inflantach oraz dalej ku Europie Zachodniej. 1825 odbył się w Jõhvi pierwszy jarmark oraz otworzono pierwsze placówki handlowe. 1852 założona została szkoła przykościelna, dziesięć lat później przekształcona w szkołę parafialną (istniejącą do 1883). 1865 zorganizowano na terenie parafii lokalne dni pieśni estońskiej. Dalszy rozwój miejscowości związany był z uruchomieniem linii kolejowej z Tallinna do Petersburga (1870). 1889 ulokowano tu siedzibę sądu rejonowego. 1917 Jõhvi uzyskało status alev, zamieniony 1938 na prawa miejskie. Miasto poniosło poważne szkody podczas II wojny światowej, kiedy pod gruzami znalazło się m.in. 60% jego substancji mieszkaniowej oraz budynek dworca kolejowego, wysadzony w powietrze 1944 przez wycofujących się Niemców. Z wynoszącej przed wojną (1938) 2,5 tys. liczba ludności zredukowała się do zaledwie 800 osób. W ramach forsownej industrializacji regionu w okresie powojennym uruchomiono w zachodniej części miasta kopalnię łupków bitumicznych (1949). Towarzysząca uprzemysłowieniu masowa imigracja rosyjskojęzyczna szybko zwiększyła liczbę ludności, powodując jednocześnie całkowitą zmianę jej struktury etnicznej. I tak 1959 żyło w mieście już 10,5 tys. osób, zaś tuż po rozpadzie ZSRR 16,4 tys. (1992). 25 lutego 1949 na terenie wschodniej części historycznej Wironii powołany został Jõhvi maakond. 1960–1991 Jõhvi wchodziło w skład sąsiedniego miasta Kohtla-Järve. Od 2005 stanowi część (oraz stolicę) gminy wiejskiej swego imienia (Jõhvi vald). W mieście ma siedzibę firma górnicza Eesti Energia Kaevandused AS (część państwowego koncernu energetycznego Eesti Energia) zajmująca się wydobyciem łupków bitumicznych. Przy Rakvere tänav 6 stoi ewangelicko-luterański kościół św. Michała (EELK Jõhvi Mihkli kogudus). Jest to najstarsza budowla miasta, początkami sięgająca prawdopodobnie połowy XIV w. Na niegdysiejsze funkcje obronne jednonawowego budynku wskazuje nieregularnie uformowany mur szerokości do 2 m. Krótko przed wybuchem wojen inflanckich dodana została od strony zachodniej ośmiokondygnacyjna wieża. Jej barokowy hełm datowany jest na 1728. Z tego samego roku pochodzi także ambona wykonana w warsztacie tallińskiego mistrza Johanna Valentina Rabe. Ołtarzowy obraz ukazujący Wniebowstąpienie Pańskie namalował 1900 Ernst von Liphart (1847–1932). W podziemiu kościoła, dawniej służącym za skład broni i amunicji, urządzono 2002 niewielkie muzeum, które eksponuje m.in. znaleziska archeologiczne z okolic miasta. Poza wystawą krypta mieści małą kaplicę. Kościelny cmentarz ma 15 ha. Przy Narva maantee 2A prawosławny kościół Objawienia Pańskiego (Issanda Ristimise kirik, Jumalailmumise kirik; Храм Богоявления Господня). Obiekt wzniesiony został 1894– 1895 w stylu historyzmu, z naturalnego kamienia i czerwonej cegły. Grecki krzyż tworzy plan trójdzielnej budowli centralnej. Od strony zachodniej znajduje się dzwonnica, a od wschodu poligonalna apsyda. Cerkiewny ikonostas pochodzi z lat 70. XIX w. Świątynia należy do eparchii tallińskiej MPEÕK. 1950–1957 posługę duszpasterską pełnił tu na swej pierwszej parafii Aleksiej Michajłowicz Ridigier (1929–2008), jako Aleksy II od 1990 Patriarcha Moskwy i Wszechrusi, zwierzchnik Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego. Wśród obiektów świeckich uwagę zwraca stojący przy placu Centralnym (Keskväljak 1) budynek władz administracyjnych z 1954.
Opis miasta pochodzi z monografii „Estonia. Monografia krajoznawcza” Jarosława Swajdo.
