Tekst – tekst
Tere! Minu nimi on Rein Kuusepuu ja ma tahaksin esitleda teile oma perekonda.
Mul on üsna suur perekond, kokku kuus inimest: ema, isa, vanem õde ja tema mees, noorem vend ja muidugi mina. Perekonnas on ka Takso – meie koer. Me elame Viljandis, suures majas järve ääres.
See on Maarja – minu ema. Ta töötab koolis. Ta on õpetaja ja õpetab matemaatikat. Minu isa nimi on Juhan. Mu isa on bussijuht. Tal on suur buss ja ta sõidab tihti välismaale. Kristiina, mu õde, on juba abielus. Ta elab oma mehega Tartus, kus töötab teatris. Nad on mõlemad näitlejad. Peeter on veel väike. Ta käib lasteaias ja mängib palju.
Minu vanavanemad on juba pensionärid. Ema vanemad elavad Kohtla-Järvel ja isa vanemad Hiiumaal. Me külastame neid aeg-ajalt.
Cześć! Nazywam się Rein Kuusepuu i chciałbym przedstawić wam moją rodzinę.
Mam dość dużą rodzinę, razem sześć osób: mama, tata, starsza siostra i jej mąż, młodszy brat i oczywiście ja. W rodzinie jest także Takso – nasz pies. Mieszkamy w Viljandi, w durzym dobu nad brzegiem jeziora.
To Maarja – moja mama. Ona pracuje w szkole. Jest nauczycielką i uczy matematyki. Mój tata na imię ma Juhan. Mój tata jest kierowcą autobusowym. Ma duży autobus i często wyjeżdża zagranicę. Kristiina, moja siostra, jest już zamężna. Wraz z mężem mieszka w Tartu, gdzie pracuje w teatrze. Oni oboje są aktorami. Peter jest jeszcze mały. Chodzi do przedszkola i dużo się bawi.
Dziadkowie są już na emeryturze. Rodzice mamy mieszkają w Kohtla-Järve a taty na Hiiumie. Odwiedzamy ich od czasu do czasu.
Sõnavara: perekond – rodzina
| Perekond (rodzina) | |||
| ema | matka | ||
| isa | ojciec | ||
| tädi | ciotka | ||
| tädimees | wujek (mąż ciotki) | ||
| onu | wujek, stryjek | ||
| onunaine | wujenka, stryjenka | ||
| vanaisa | dziadek | ||
| vanaema | babcia | ||
| vanavanaisa | pradziadek | ||
| vanavanaema | prababcia | ||
| vanatädi | siostra babci lub dziadka | ||
| vanaonu | brat babci lub dziadka | ||
| õde | siostra | ||
| õemees | szwagier (mąż siostry) | ||
| vend | brat | ||
| vennanaine | bratowa, szwagierka | ||
| tütar | córka | ||
| poeg | syn | ||
| õetütar | siostrzenica | ||
| õepoeg | siostrzeniec | ||
| vennatütar | bratanica | ||
| vennapoeg | bratanek | ||
| täditütar | siostra cioteczna | ||
| tädipoeg | brat cioteczny | ||
| onutütar | siostra stryjeczna | ||
| onupoeg | brat stryjeczny | ||
| ämm | teściowa | ||
| äi | teść | ||
| väimees | zięć (mąż córki) | ||
| minia | synowa | ||
| naine | żona | ||
| mees | mąż | ||
| naisevend | szwagier (brat żony) | ||
| naiseõde | szwagierka (siostra żony) | ||
| mehevend | szwagier (brat męża) | ||
| meheõde | szwagierka (siostra męża) | ||
| pojapoeg | wnuk (syn syna) | ||
| pojatütar | wnuczka (córka syna) | ||
| tütrepoeg | wnuk (syn córki) | ||
| tütretütar | wnuczka (córka córki) | ||
| vanemad | rodzice | ||
| vanavanemad | dziadkowie | ||
| lapsed | dzieci | ||
| lapselapsed | wnuki | ||
| abikaasa | małżonek | ||
Nimisõna – ainsuse osastav – biernik liczby pojedynczej
Biernik (osastav) odpowiada na pytania keda (kogo?) i mida (co?). Podstawową funkcją tego przypadku jest wskazanie dopełnienia. Bierniku wskazuje na niedokonany tryb czynności (a) lub na nieokreśloną ilość (b). Używany jest także w liczebnikami większymi od jednego (c) i w dopełnieniu czasowników w formie przeczącej (d). Niektóre czasowniki wymagają dopełnienia w bierniku (e).
Näited – a:
Ma sõin leiba. – Jadłem chleb.
Toomas parandab ust. – Tomas naprawia drzwi.
Näited – b:
Ann toob sulle piima. – Ann przyniesie ci trochę mleka.
Laual on toitu. – Na stole jest (trochę) jedzenie.
Näited – c:
Meil on ainult viiskümend zlotti. – Mamy tylko pięćdziesiąt złoty.
Varssavist Tallinna on ümbes tuhat kilomeetrit. – Z Warszawy do Tallina jest około tysiącakilometrów.
Näited – d:
Nad ei ostnud õlut. – Oni nie kupili piwa.
Isa ei loe ajalehte, vaid vaatab televiisorit. – Ojciec nie czyta gazety, lecz ogląda telewizję.
Näited – e:
Vanaema kuulab igal päeval raadiot. – Babcia słucha radia codziennie.
Onu Tõnu armastab oma kassi. – Wujek Tõnu kocha swojego kota.
Nimisõna – mitmuse omastav – dopełniacz liczby mnogiej
Formy dopełniacza liczby mnogiej tworzymy na podstawie biernika liczby pojedynczej.
| ainsuse osastav | mitmuse omastav | |||
| a | -ø | -de | ||
| b | -d | -de | ||
| c | -t | -te |
Näited – a:
maja – dom: maja -> majade
šamaan – szaman: šamaani -> šamaanide
söök – posiłek: söögi -> söökide
Näited – b:
luu – kość: luud -> luude
öö – noc: ööd -> ööde
tee – droga, herbata: teed -> teede
Näited – c:
mantel – płaszcz: mantlit -> mantlite
õhtu – wieczór: õhtut -> õhtute
laps – dziecko: last -> laste
naine – kobieta: naist -> naiste
Kellel on – mieć
W języku estońskim czasownik mieć najczęściej wyrażany jest konstrukcją dzierżawcząkellel on. Występuje, co prawda czasownik omama (ma oman), lecz ma on znaczenie bardziej formalne (posiadać).
Konstrukcję dzierżawczą kellel on tworzymy przez dodanie końcówki -l do zaimków dzierżawczych i zastosowanie formy czasownika być (olema).
| konstrukcja kellel on | tłumaczenie | przeczenie | tłumaczenie |
| minul (mul) on | ja mam | mul ei ole | ja nie mam |
| sinul (sul) on | ty masz | sul ei ole | ty nie masz |
| temal (tal) on | on/ona/ono ma | tal ei ole | on/ona/ono nie ma |
| meil on | my mamy | meil ei ole | my nie mamy |
| teil on | wy macie | teil ei ole | wy nie macie |
| nendel (neil) on | oni/one mają | neil ei ole | oni/one nie mają |
W przypadku innych wyrazów konstrukcja dzierżawcza tworzona jest przez dodanie końcówki -l do dopełniacza.
Arvol on… (Arwo ma…)
Inseneril ei ole… (Inżynier nie ma… )
Inimestel on… (Ludzie mają…)
Po formach twierdzących występuje mianownik (a) lub biernik (b), jeżeli używamy liczebnika większego niż 1. Natomiast po formach negatywnych stosuje się jedynie biernik (c).
Näited – a:
Mul on ainult üks laps. – Mam tylko jedno dziecko.
Minu vennal on uus auto. – Mój brat ma nowe auto.
Jalgpalluritel on täna võistlus. – Piłkarze mają dziś mecz.
Näited – b:
Meil on kolm looma: merisiga, koer ja konn. – Mamy trzy zwierzątka: świnkę morską, psa i żabę.
Tartus on sada tuhat elanikku. – Tartu ma sto tysięcy mieszkańców.
Näited – c:
Mul ei ole raha. – Nie mam pieniędzy.
Tiiul ei ole uut mantlit. – Tiiu nie ma nowego płaszcza.
Harjutused – ćwiczenia
1. Drzewko genealogiczne: dziadkowie (rodzice Jaana) Juhan i Epp, rodzice: Jaan i Piret, dzieci: Kadri i Erki do narysowania. Kto jest kim?
Juhan ja Epp on Jaani ….. . Piret on tema ….. . Siis on Juhan ja Epp Piretile ….. ja ….. . Jaanil on üks ….., tema nimi on Kadri. Kadri ….. nimi on Erki. Erki on Juhani ….. .
2. Wstaw właściwą formę rzeczownika:
Minu perekond on suur. Mul on kaks (vend) ja üks (õde). Mulle ei meeldi töötada. Ma istun kodus ja vaatan (televiisor) ja kuulan (raadio). Laual ei ole (vesi). Lapsed jõid (vesi) ära. Mais on (puu) juba rohelised. 31. detsembril (linn) on suured pühad.
Vastused – odpowiedzi
1. vanemad, abikaasa, äi, ämm, tütar, venna, pojapoeg/lapselaps.
2. venda, õde, televiisorit, raadiot, vett, vee, puud, linnas/linnades.
[wysija_form id=”3″]
